بررسی تلاش های محدثان مکتب قم و بغداد در قرن سوم و نقد و بررسی کتاب مدرسه قم و بغداد (آندره نیومن)

مکاتب حدیثی قم وبغداد از حوزه های مهم شیعی در قرن سوم به شمار می رفت وقم در سایه اشعریان در این قرن و به دلیل وجود نخبگان علمی در جامعه شهری مذکور شاهد تمرکز امامیه و برنامه ریزی توسعه حدیثی - علمی و اعتقادی بوده است. وبغداد محل جذب بسیاری از شیعیان بود که مهمترین عامل آن حضور برخی از ائمه (ع) و سپس نواب اربعه بود و محلی برای حضور دانشمندان و تاسیس مراکز علمی گشت. ماثر احمد بن محمد بن خالد برقی وحسین بن فروخ صفار گواه بر پیشرفت علمی و ارتباط بین مکتب حدیثی قم وبغداددر این قرن بوده است. قرن سوم شاهد پیشرفت علمی وحضور محمد بن یعقوب کلینی در قم و سپس مهاجرت علمی او به بغداد می باشد او توانست به عنوان یک رابط امامی – روایی یک راه کار با قرائت قمی برای جامعه شیعیان بغداد در زمینه ی عقل گرایی ارائه دهد. وسابقه ی بحث فوق را می توان در کتاب مکتب حدیثی قم و بغداد از آندره نیومن یافت که در این میان نظریه آندره نیومن در کتاب مکتب حدیثی قم – بغداد و توصیف جامعه علمی قم قرن سوم هجری به یک جامعه منزوی آماده جنگ که دلخوش به نوشته های امامانش بوده است و کاملا مکتبی با حالت انفعالی داشته محل تامل و تردید است. که با بررسی کتابخانه ای و اسنادی ونگاه به مکتب حدیثی شیعی در قم و بغدادمی توان در نتایج این تحقیق چنین به دست آورد که این دو مکتب حدیثی با هم در تعاملند با این حال صبغه مکتب حدیثی در قم نص گرایی و در مکتب بغداد عقل گرایی بوده است.